Υπογονιμότητα: Όσα πρέπει να γνωρίζετε

Πότε θα πρέπει ένα ζευγάρι να διερευνήσει τυχόν θέματα υπογονιμότητας?

• Αν το ζευγάρι παρότι έχει συχνές ελεύθερες επαφές δεν έχει συλλάβει εντός ενός έτους.

• Αν η γυναίκα είναι άνω των 35 ετών τότε αυτό το διάστημα αναμονής περιορίζεται στους έξι μήνες.

• Αν η περίοδος της γυναίκας είναι ασταθής.

• Αν η γυναίκα ή ο σύντροφός της γνωρίζουν ήδη ότι έχουν κάποιο πρόβλημα υπογονιμότητας. 

Ποια είναι τα συνηθέστερα αίτια της υπογονιμότητας?  

Τα πιο συνηθισμένα αίτια υπογονιμότητας στον άνδρα είναι : 

Κιρσοκήλη, προστατίτιδα, φίμωση, υποσπαδίας (κάποιες μορφές), υπερπρολακτιναιμία, υπογοναδοτροφικός υπογοναδισμός, αντισπερματικά αντισώματα και κάποια γενετικά αίτια που μπορεί να επηρεάσουν την ποιότητα του σπέρματος. 

Τα πιο συνηθισμένα αίτια υπογονιμότηγτας στην γυναίκα είναι : 

Α) Προβλήματα στην ωορρηξία. Αυτό συμβαίνει όταν τα ωάρια δεν μεγαλώνουν στις ωοθήκες ή όταν οι ωοθήκες αποτυγχάνουν να απελευθερώσουν ένα ώριμο ωάριο. Τα πιθανά συμπτώματα είναι η απουσία περιόδου ή οι μειωμένες περίοδοι, η ασυνήθιστα ελαφριά ή βαριά ροή αίματος ή η έλλειψη πρηξίματος. Μία πιθανή λύση είναι η επίτευξη κανονικού βάρους, αν είστε υπέρβαρη ή πολύ αδύνατη.

Β) Ενδομητρίωση: συμβαίνει όταν ο ιστός της μήτρας αναπτύσσεται εκτός, συνήθως στην κοιλιά ή τη λεκάνη. Κάποιες γυναίκες δεν έχουν κανένα σύμπτωμα ενώ άλλες έχουν αρκετά επώδυνες περιόδους ή πόνους στην σεξουαλική επαφή, βαριά ροή αίματος και γενικά πόνους στη λεκάνη. Μία πιθανή λύση είναι η χειρουργική αφαίρεση του ιστού.

Γ) Κακή ποιότητα ωαρίων: Η πτώση στην ποιότητα των ωαρίων ξεκινά μετά την ηλικία των 35. Δεν υπάρχουν συμπτώματα και η συνηθέστερη λύση είναι τα φάρμακα γονιμότητας.

Δ) Σύνδρομο πολυκυστικών ωοθηκών: Χαρακτηρίζεται από ανισορροπία ορμονών και απρόβλεπτα μοτίβα ωορρηξίας. Οι περίοδοι είναι ασταθείς, υπάρχει αρκετή τριχοφυΐα, ακμή και παχυσαρκία. Οι πιθανές λύσεις είναι αλλαγή στη διατροφή και τη σωματική άσκηση και λήψη φαρμάκων γονιμότητας. 

Οφείλεται συνήθως στον άνδρα ή στην γυναίκα? 

Τα αίτια υπογονιμότητας οφείλονται κατά 40% στον άνδρα, κατά 40% στην γυναίκα και κατά 20% σε ανεξήγητη υπογονιμότητα, ή υπογονιμότητα που οφείλεται και στους δύο συντρόφους, ή σε άλλα αίτια. 

Η ηλικία επηρεάζει και τα δύο φύλα ή μόνο τη γυναίκα? 

Η γονιμότητα μειώνεται σταδιακά με την ηλικία τόσο στις γυναίκες όσο και στους άνδρες. Στις γυναίκες η γονιμότητα μειώνεται πιο γρήγορα λόγω αλλαγών που συμβαίνουν φυσιολογικά στις ωοθήκες. Σε αντίθεση με τους άντρες, οι οποίοι συνεχίζουν να παράγουν σπέρμα σε όλη τους τη ζωή, η γυναίκα γεννιέται με το σύνολο του γεννητικού της υλικού. Κατά τη γέννηση στις ωοθήκες υπάρχουν περίπου 1 εκατομμύριο ωοθυλάκια που περιέχουν ωάρια. Με την εφηβεία ο αριθμός αυτός πέφτει σε περίπου 300.000 ωάρια, τα οποία θα εξαντληθούν σταδιακά μέχρι την εμμηνόπαυση και μόνο περίπου 300 από αυτά θα κάνουν ωορρηξία κατά τη διάρκεια της αναπαραγωγικής ηλικίας. Το μεγαλύτερο μέρος των ωοθυλακίων δεν θα απελευθερώσει ποτέ ωάριο εξαιτίας μιας διαδικασίας που λέγεται «ωοθυλακική ατρησία». Ατρησία είναι μια εκφυλιστική διαδικασία που οδηγεί σε καταστροφή περίπου 1.000 ωοθυλακίων σε κάθε κύκλο για να ωριμάσει μόνο ένα ωάριο, έτοιμο για γονιμοποίηση. Αυτό συμβαίνει ανεξάρτητα από την τακτική έμμηνο ρύση, την ύπαρξη ή όχι εγκυμοσύνης, τη χρησιμοποίηση μέσων αντισύλληψης ή θεραπειών υπογονιμότητας. 

Σύμφωνα με την Αμερικάνικη Εταιρεία Αναπαραγωγικής Ιατρικής, ενώ μια γυναίκα 20 ετών έχει πιθανότητα 20% να συλλάβει στη διάρκεια ενός κύκλου, μια γυναίκα 40 ετών έχει μόνο 5%. Μετά την ηλικία των 35 ετών, η μείωση της γονιμότητας επιταχύνεται σημαντικά και εμφανίζει πτωτική καμπύλη. Γενικά, η αναπαραγωγική ικανότητα της γυναίκας αναμένεται να ολοκληρωθεί 5-10 χρόνια πριν από την εμμηνόπαυση.

Όσον αφορά τον άνδρα, με την ηλικία μειώνεται σταδιακά η ποιότητα του σπέρματος. Συνήθως μετά τα 40-45, παρατηρείται βαθμιαία μείωση στον αριθμό των σπερματοζωαρίων και στην κινητικότητά τους, γεγονός που μειώνει την αναπαραγωγική ικανότητα. 

Επειδή όμως η μείωση αυτή είναι πολύ σταδιακή, υπάρχουν αρκετές περιπτώσεις ανδρών που απέκτησαν παιδιά σε πολύ μεγάλη ηλικία – ακόμα και στα 70 ή στα 80 τους. 

Σε ποιες εξετάσεις πρέπει να υποβληθεί ένα ζευγάρι που επιθυμεί έλεγχο γονιμότητας? 

Α) Για τον άνδρα : Εξέταση σπέρματος του άνδρα (σπερμοδιάγραμμα: μετά από 3-5 μέρες αποχή). Από το σπερμοδιάγραμμα ενδιαφέρουν οι εξής παράγοντες : α)Αριθμός Σπερματοζωαρίων, β) Κινητικότητα, γ) Μορφολογία 

Β) Για την γυναίκα :i)Υπερηχογραφικός έλεγχος ωοθηκών, ii) Ορμονικός έλεγχος της γυναίκας (Anti-MullerianHormone, FSH,LH, οιστραδιόλη, τεστοστερόνη, προλακτίνη, TSH, T3, T4, Αντι-θυρεοειδικά αντισώματα) , iii) Υστεροσαλπιγγογραφία 

Ποια ιατρική ειδικότητα ελέγχει την γονιμότητα? 

Ο έλεγχος της γονιμότητας πρέπει να γίνεται από Γυναικολόγο με εξειδίκευση στην Υποβοηθούμενη Αναπαραγωγή. 

Μπορείτε να βρείτε τον Δρ. Αλέξανδρο Τραϊανό , στην διεύθυνση Πατριάρχου Ιωακείμ 2 (όπισθεν Ι. Ν. Αγ. Σοφίας) Θεσ/νίκη, Τηλ: 2310 277032