Nature's Plus Animal Parade Gold Multivitamins Assorted flavors - Πλήρες πολυβιταμινούχο για παιδιά σε μασώμενα ζωάκια

Η κλασική πολυβιταμινούχος φόρμουλα Animal Parade ενισχυμένη με βιταμίνες D3 και Κ2, περισσότερα ιχνοστοιχεία, πάνω από 20 βιολογικές, υγιεινές τροφές, πλήρη σειρά προβιοτικών, λουτεΐνη, φυσικά ένζυμα και βιοφλαβονοειδή με συνεργική δράση για ασυναγώνιστη απορρόφηση. Φυσικό γλυκαντικό: ξυλιτόλη, για προστασία από την τερηδόνα. Μασώμενες ταμπλέτες σε διασκεδαστικά σχήματα ζώων και απίθανη γεύση κεράσι ή ποικιλία γεύσεων (κεράσι, πορτοκάλι, σταφύλι).

Υποαλλεργικό.

Πληροφορίες για τα συστατικά του : 

Tα βιοφλαβονοειδή είναι φυτικές, υδατοδιαλυτές ουσίες με ευρεία διάδοση στη φύση, κυρίως σαν χρωστικές των ανθέων, καρπών, λαχανικών και φλοιών δένδρων. Ονομάζονται και «φλαβονοειδή», αν και ο όρος «βιοφλαβονοειδή» είναι πιο ειδικός, δηλώνοντας, συνήθως, ότι πρόκειται για φλαβονοειδή με σημαντική βιολογική δράση πάνω στον ανθρώπινο οργανισμό.

Oι ιθαγενείς της Ν. Αμερικής χρησιμοποιούσαν παραδοσιακά την ασερόλα για την αντιμετώπιση των κρυολογημάτων. Σήμερα ο καρπός της χρησιμοποιείται κυρίως ως πλούσια πηγή βιταμίνης C (Food Chem, 2001, 74:133-137). Παραταύτα, σύγχρονες έρευνες έχουν δείξει ότι, εκτός από βιταμίνη C, η acerola αποτελεί καλή πηγή ανθοκυανιδινών (J Food Compos Anal, 2008, 21:291-299.), φλαβονοειδών και φαινολικών οξέων (J Braz Chem Soc, 2004, 15:664-668), καθώς και πολυφαινολών (Food Sci Technol, 2006, 26:927-935). Τα συστατικά αυτά προσδίδουν στην acerola αντιοξειδωτικές (Food Chem, 2009, 114:693-695), αντιμικροβιακές (Int J Food Sci Tech, 2013, 48:1048-1056), ηπατοπροστατευτικές (Czech J Food Sci, 2004, 22:159-162.) και αντι-υπεργλυκαιμικές (Biosci Biotechnol Biochem, 2006, 70:1813-1820) ιδιότητες.

Η βιταμίνη D είναι μια λιποδιαλυτή βιταμίνη απαραίτητη για την υγεία των οστών και των δοντιών. Προάγει την απορρόφηση του ασβεστίου και του φωσφόρου από το έντερο και την εναπόθεσή τους στα οστά (επιμετάλλωση). Συμβάλλει στην εύρυθμη λειτουργία του ανοσοποιητικού και νευρικού συστήματος και βοηθά στην πρόληψη διαφόρων χρόνιων και αυτοάνοσων νοσημάτων.

Ο όρος "βιταμίνη Κ" αναφέρεται σε μία ομάδα λιποδιαλυτών ουσιών με παρόμοια χημική δομή, που ανήκουν στην κατηγορία των ναφθοκινονών και διακρίνονται στη φυλλοκινόνη (βιταμίνη Κ1) και τις μενακινόνες (βιταμίνες Κ2).

Η βιταμίνη Κ1 παράγεται από τα ανώτερα φυτά και τα φύκη, ενώ οι μεγαλύτερες συγκεντρώσεις της βρίσκονται στα πράσινα φυλλώδη λαχανικά (σπανάκι, μαρούλι κ.ά.).

Οι μενακινόνες παράγονται από ένα ευρύ φάσμα βακτηρίων, περιλαμβανομένων των ωφέλιμων βακτηρίων της εντερικής χλωρίδας του ανθρώπου. Τα περισσότερο μελετημένα μέλη αυτής της ομάδας αποτελούν η μενακινόνη-4 (ΜΚ-4) και η μενακινόνη-7 (ΜΚ-7).

Πρόσφατες μελέτες έδειξαν, επίσης, ότι η MK-4 παράγεται και σε διάφορους ανθρώπινους ιστούς, από τη μετατροπή της φυλλοκινόνης που προσλαμβάνεται μέσω της διατροφής. Παρόλο που όλες οι βιταμίνες Κ έχουν παρόμοια δράση, παρουσιάζουν μεταξύ τους διαφορές ως προς την απορρόφησή τους από το έντερο, τη μεταφορά και τη διανομή τους στους ιστούς και τη βιοδιαθεσιμότητά τους. Έτσι, οι Κ2 [ιδίως αυτές με μακρά πλευρική αλυσίδα, όπως η μενακινόνη 7 (ΜΚ-7)] παρουσιάζουν καλύτερη απορρόφηση και μεγαλύτερο χρόνο ημιζωής, σε σχέση με την Κ1, με αποτέλεσμα να σημειώνονται υψηλότερα επίπεδα στον ορό του αίματος και να παρουσιάζουν καλύτερη δράση. Επομένως, ο επαρκής εφοδιασμός των διαφόρων ιστών σε βιταμίνη Κ δεν εξαρτάται μόνο από την ποσότητα, αλλά και από το είδος της βιταμίνης που προσλαμβάνεται.

Η βιταμίνη Κ είναι κυρίως γνωστή για τον σημαντικό ρόλο που διαδραματίζει στη φυσιολογική πήξη του αίματος, καθώς συμβάλλει στην παραγωγή λειτουργικών πρωτεϊνικών παραγόντων (προθρομβίνη, προκομβερτίνη κ.ά.) που συντίθενται στο ήπαρ και εμπλέκονται στον παραπάνω μηχανισμό.

Έλλειψη βιταμίνης Κ αυξάνει σημαντικά τον κίνδυνο αιμορραγιών. Τα συμπτώματα της ανεπάρκειας σε βιταμίνη Κ είναι το εύκολο μελάνιασμα, οι συχνές ρινορραγίες, η αιμορραγία των ούλων, η βαριά εμμηνορρυσία, και η παρουσία αίματος στα ούρα και/ή τα κόπρανα.

Ωστόσο, η βιταμίνη Κ είναι απαραίτητη και για τη σωστή λειτουργία πρωτεϊνών που συντίθεται σε άλλους ιστούς, όπως η οστεοκαλσίνη (συντίθεται στους οστεοβλάστες) και η MGP (συντίθεται στο χόνδρο και τα τοιχώματα των αγγείων), οι οποίες εμπλέκονται στον μεταβολισμό των οστών. Η οστεοκαλσίνη είναι υπεύθυνη για την ενσωμάτωση του ασβεστίου στα οστά, ενώ η βασική λειτουργία της MGP είναι να εμποδίζει την εναπόθεση του ασβεστίου στις αρτηρίες.

Πολυάριθμες κλινικές μελέτες υποδεικνύουν την αποτελεσματικότητα της βιταμίνης Κ2 στην αντιμετώπιση της οστεοπόρωσης, ενώ φαίνεται ότι δρα συνεργικά με φάρμακα (διφωσφονικά) που χρησιμοποιούνται για τη θεραπεία της. Η μέχρι τώρα έρευνα έχει δείξει ότι η Κ2 μειώνει σημαντικά την απώλεια της οστικής μάζας και τον κίνδυνο καταγμάτων σε εμμηνοπαυσιακές γυναίκες με οστεοπόρωση (ιδίως σε συνδυασμό με βιταμίνη D3 και ασβέστιο), σε πάσχοντες από Parkinson, Alzheimer, κίρρωση του ήπατος, νευρική ανορεξία, πρωτοπαθή χολική κίρρωση, άτομα που έχουν υποστεί εγκεφαλικό επεισόδιο, καθώς και σε άτομα που λαμβάνουν κορτικοστεροειδή ή το αντικαρκινικό οξική λεουπρολίδη. Κλινικές έρευνες και μελέτες σε ζώα έδειξαν ότι η βιταμίνη Κ2, αλλά πιθανόν όχι η Κ1, εμποδίζει την ασβεστοποίηση των αρτηριών και τη δημιουργία αθηρωματικής πλάκας, μειώνοντας έτσι τον κίνδυνο καρδιαγγειακών παθήσεων.

Αξίζει, επίσης, να σημειωθεί ότι η βιταμίνη Κ2, σε in vitro και in vivo πειράματα, παρουσίασε αξιόλογη δράση έναντι διαφόρων μορφών καρκίνου, όπως προστάτη, ήπατος, μαστού κ.ά. Σύμφωνα με το Institute of Medicine των ΗΠΑ, η συνιστώμενη ημερήσια δόση βιταμίνης Κ1 ανέρχεται στα 2 mcg για βρέφη 0-6 μηνών, 2.5 mcg για βρέφη 6-12 μηνών, 30 mcg για παιδιά 1-3 ετών, 55 mcg για παιδιά 4-8 ετών, 60 mcg για παιδιά 9-13 ετών, 75 mcg για τους εφήβους (14-18 ετών), και για τους ενήλικες (19 ετών και άνω) στα 90 mcg για τις γυναίκες (περιλαμβανομένων των εγκύων και θηλαζουσών) και στα 120 mcg για τους άνδρες.

Οι παραπάνω δοσολογίες έχουν διαμορφωθεί με βάση τις απαιτήσεις του ανθρώπινου οργανισμού για εύρυθμη λειτουργία του ήπατος και παραγωγή λειτουργικών παραγόντων πήξης. Θα πρέπει όμως να σημειωθεί ότι απαιτούνται μεγαλύτερες ποσότητες βιταμίνης Κ ώστε να επιτευχθεί σωστή και ολοκληρωμένη παραγωγή λειτουργικών πρωτεϊνών που συντίθενται εκτός ήπατος, όπως η οστεοκαλσίνη και η MGP.

Άτομα που διατρέχουν κίνδυνο να εμφανίσουν έλλειψη βιταμίνης Κ είναι οι πάσχοντες από ηπατική ανεπάρκεια και παθολογικές καταστάσεις (απόφραξη χοληφόρων οδών, κοιλιοκάκη, ελκώδης κολίτιδα, κατά τόπους εντερίτιδα, κυστική ίνωση, σύνδρομο κοντού εντέρου κ.ά.) που περιορίζουν σημαντικά την απορρόφηση των λιπών, καθώς και άτομα που ακολουθούν αντιπηκτική θεραπεία ή λαμβάνουν φάρμακα (χολεστυραμίνη, κολεστιπόλη, ορλιστάτη) ή ουσίες (π.χ. το υποκατάστατο λίπους olestra) που μειώνουν την απορρόφηση της βιταμίνης Κ.

Επιπλέον, η εκτεταμένη χρήση αντιβιοτικών, τα οποία διαταράσσουν την ισορροπία της εντερικής χλωρίδας, η χαμηλή διαιτητική πρόσληψη και το προχωρημένο της ηλικίας αυξάνουν τον κίνδυνο έλλειψης βιταμίνης Κ. Επίσης, τα νεογέννητα παρουσιάζουν χαμηλά επίπεδα βιταμίνης Κ, που μπορεί να οδηγήσουν στην αιμορραγική νόσο των νεογνών, γι`αυτό και γίνεται συνήθως προληπτική χορήγηση της βιταμίνης στα βρέφη.

ΑΝΤΕΝΔΕΙΞΕΙΣ - ΠΡΟΦΥΛΑΞΕΙΣ 

Να μη λαμβάνεται παράλληλα με αντιπηκτικά φάρμακα, καθώς μπορεί να μειώσει τη δράση τους. Η βιταμίνη Ε σε δοσολογίες άνω των 800 IU πιθανόν να ανταγωνίζεται τη δράση της βιταμίνης Κ, αυξάνοντας τον κίνδυνο αιμορραγίας, σε άτομα που ακολουθούν αντιπηκτική θεραπεία ή λαμβάνουν περιορισμένες ποσότητες βιταμίνης Κ μέσω της διατροφής τους.

Η βιταμίνη K δεν είναι τοξική ακόμα και σε πολύ υψηλές δόσεις (π.χ. 135 mg ημερησίως) και η αυξημένη λήψη της δεν προκαλεί συμπτώματα στον άνθρωπο. Για το λόγο αυτό δεν έχει καθοριστεί και ανώτατο ασφαλές όριο. Μόνο η συνθετική βιταμίνη Κ, η Κ3 (μεναδιόνη), είναι αποδεδειγμένα τοξική, καθώς σε υψηλές δόσεις προκαλεί αλλεργικές αντιδράσεις, αιμολυτική αναιμία και κυτταροτοξική δράση στο ήπαρ.

Η λουτεΐνη είναι καροτενοειδές ευρισκόμενο σε φρούτα και λαχανικά (ιδίως στο σπανάκι). Είναι γνωστή για τις πολύ ευεργετικές για τα μάτια, αλλά - σύμφωνα με πρόσφατες έρευνες - και για το δέρμα ιδιότητές της. Πράγματι, η λουτεΐνη έχει χαρακτηρισθεί σαν "τα εσωτερικά γυαλιά του ματιού", επειδή έχει την ικανότητα να εμποδίζει τις ορατές μπλε ακτίνες να φτάσουν στον αμφιβληστροειδή και να δημιουργήσουν, προσκρούοντας σε αυτόν, καταστρεπτικές ελεύθερες ρίζες.

Σύμφωνα με μελέτη που έγινε το 1997 από το Διεθνές Πανεπιστήμιο της Φλόριδας, η λήψη συμπληρώματος λουτεΐνης έχει σαν αποτέλεσμα "τη μείωση κατά 30-40% της μπλε ακτινοβολίας που φθάνει στους φωτοϋποδοχείς". Ας σημειωθεί ότι τα συνήθη γυαλιά ηλίου δεν προστατεύουν τα μάτια από την ορατή μπλε ακτινοβολία. Υπάρχουν όμως ειδικά γυαλιά (blue blοckers) τα οποία παρέχουν ικανοποιητική προστασία.

Η λουτεΐνη δεν έχει μόνο προληπτική δράση κατά των ελεύθερων ριζών. Εξουδετερώνει επίσης τις ελεύθερες ρίζες που έχουν ήδη σχηματισθεί, είτε από την ορατή μπλε ή την υπεριώδη ακτινοβολία, είτε κατά τον μεταβολισμό ή άλλες αιτίες. Αυτό ισχύει τόσο για το μάτι, όσο και για το δέρμα και άλλα όργανα.

Όσον αφορά το δέρμα, αξιοσημείωτη είναι η προστασία που η λουτεΐνη προσφέρει έναντι της ορατής μπλε ακτινοβολίας. Αυτό έχει ιδιαίτερη πρακτική σημασία, γιατί ο κόσμος γενικά πιστεύει ότι όταν προστατεύεται με το αντηλιακό του από το έγκαυμα προστατεύεται επίσης από την επιβλαβή ηλιακή ακτινοβολία. Μελέτες με ζώα έδειξαν ότι η λουτεΐνη εμποδίζει επίσης τις φλεγμονές (εγκαύματα) που δημιουργούν οι UV-B ακτίνες, ενώ εμποδίζει και την εξασθένηση του ανοσοποιητικού συστήματος που ένα έγκαυμα προκαλεί.

Τα πεπτικά ένζυμα είναι πρωτεΐνες με εξειδικευμένη δράση που υδρολύουν  (διασπούν προσθέτοντας νερό) μεγάλα μόρια, όπως είναι οι υδατάνθρακες, τα λίπη και οι πρωτεΐνες, καθιστώντας τα έτσι εύπεπτα, ενώ ελευθερώνουν πολύτιμα για τον οργανισμό μέταλλα και βιταμίνες.

Η ανεπάρκεια κάποιου πεπτικού ένζυμου μπορεί να προκαλέσει κακή πέψη και κακή απορρόφηση θρεπτικών συστατικών, με αποτέλεσμα ενοχλήσεις και προβλήματα υγείας.

Τα ενδογενώς παραγόμενα πεπτικά ένζυμα βρίσκονται στα πεπτικά υγρά, ενώ μεγάλης σημασίας είναι και τα ένζυμα που λαμβάνονται δια της τροφής, κυρίως με τα φρέσκα φρούτα και λαχανικά. Βιομηχανικώς τα ένζυμα λαμβάνονται από φυσικές ή ζωικές πηγές  ή από μικροοργανισμούς. Η θέρμανση (ακόμη και η παστερίωση) καταστρέφει τα πεπτικά ένζυμα.

Αμυλάση. Πεπτικό ένζυμο που διασπά το άμυλο και το γλυκογόνο. Η ενδογενής αμυλάση βρίσκεται στο σάλιο (πτυαλίνη) και στο παγκρεατικό υγρό.

Λιπάση. Διασπά λίπη. Η ανεπάρκειά της οδηγεί σε μειωμένη απορρόφηση των λιποδιαλυτών βιταμινών.

Λακτάση. Διασπά το δισακχαρίτη λακτόζη (ένα μόριο γλυκόζης και ένα μόριο γαλακτόζης) που βρίσκονται στο γάλα. Ανεπάρκεια λακτάσης οδηγεί σε ελλιπή διάσπαση της λακτόζης και σε ανεπαρκή απορρόφησή της με αποτέλεσμα να διασπάται από τα βακτήρια του παχέος εντέρου παράγοντας αέρια και ερεθιστικές ενώσεις. Τα συμπτώματα περιλαμβάνουν κοιλιακές κράμπες, διάρροια και φούσκωμα.

Πρωτεάση (Πρωτεϊνάση, Πεπτιδάση, Πρωτεολυτικό ένζυμο). Διασπά της πρωτεΐνες σε πεπτίδια και αμινοξέα. Ανεπάρκεια πρωτεάσης μπορεί να οδηγήσει σε ανεπαρκή διάσπαση και πέψη των πρωτεϊνών, με αποτέλεσμα διάφορα προβλήματα, μεταξύ των οποίων αλλεργίες και τοξίκωση  από τη διάσπαση των πεπτικών πρωτεϊνών από βακτήρια.

Διαστάση. Μίγμα ενζύμων που προέρχονται από τη βύνη και διασπούν το άμυλο. Χρησιμοποιείται στην αντιμετώπιση της δυσπεψίας σε άτομα με προβλήματα πέψης του αμύλου.

Φωσφατάση. Ένζυμο που διασπά ενώσεις του φωσφόρου. Πολύ σημαντικό για την εναπόθεση μετάλλων στα οστά.

Μαλτάση. Συνεχίζει τη δράση της αμυλάσης, διασπώντας το δισακχαρίτη μαλτόζη σε δύο μόρια γλυκόζης για παραγωγή ενέργειας. Ανεπάρκεια μαλτάσης επιφέρει μεγαλύτερο φόρτο εργασίας στο πάγκρεας και το λεπτό έντερο οδηγεί σε ενδεχόμενη διάρροια, κ.ά. 

Το φρούτο της παπάγιας περιέχει ένζυμα, κυρίως παπαΐνη, η οποία ονομάζεται και "φυτική πεψίνη", λόγω της ικανότητάς της να διασπά τις πρωτεΐνες (κρέατα κλπ). Φυσικό και ασφαλές βοηθητικό της πέψης.

Συχνά άριστο υποκατάστατο των αντιόξινων φαρμάκων, χωρίς τις παρενέργειές τους (μία από τις οποίες είναι η ακόμη μεγαλύτερη παραγωγή οξέων από το στομάχι).

Πολύ χρήσιμη σε άτομα που πρέπει να αποφεύγουν τη γλουτένη (πρωτεΐνη), γιατί διασπά τις μικροποσότητες γλουτένης που παρεισφρέουν στη διατροφή τους.

ο γαστρεντερικό σύστημα του ανθρώπου αποτελεί ένα σύνθετο μικρο-οικοσύστημα με λεπτές ισορροπίες μεταξύ των οργανισμών που το αποτελούν (περίπου 500).

Διάφοροι παράγοντες, όπως η ακατάλληλη διατροφή, το στρες, διάφορες ασθένειες, τοξικές ουσίες και φάρμακα, κυρίως όμως η χρήση αντιβιοτικών, μπορούν να διαταράξουν αυτή την εύθραυστη ισορροπία, με αποτέλεσμα τη δυσανάλογη αύξηση των επιβλαβών μικροοργανισμών εις βάρος των ωφέλιμων.

Η παθολογική αυτή κατάσταση, η οποία ονομάζεται και δυσβίωση, οδηγεί συχνά σε δυσλειτουργίες και παθήσεις, μεταξύ των οποίων εξασθένηση του ανοσοποιητικού συστήματος, διάρροια και άλλες εντερικές διαταραχές, τροφικές αλλεργίες και δυσανεξίες, κακή αναπνοή, χρόνιες μυκητιάσεις του κόλπου στις γυναίκες κλπ.

Αυξάνοντας τον πληθυσμό των ευεργετικών βακτηρίων και αποκαθιστώντας τις διαταραχθείσες ισορροπίες είναι δυνατόν να εξαλείψουμε την πάθηση ή να μειώσουμε την έντασή της. Ιδιαίτερα ευεργετικά είναι τα ωφέλιμα βακτήρια για όλες σχεδόν τις παθήσεις των εντέρων, μεταξύ των οποίων η πάθηση του Crohn (φλεγμονώδες - ελκώδες έντερο, με ενδεχόμενη μερική απόφραξη), κολίτιδα και σύνδρομο ευερέθιστου εντέρου (σπαστική κολίτιδα).

Μια πολύ καλή πηγή προβιοτικών είναι το γιαούρτι, το οποίο περιέχει τον γαλακτοβάκιλλο βουλγαρικό και τον στρεπτόκοκκο θερμόφιλο (Lactobacillus bulgaricus/Streptococcus thermophilus). Oρισμένα γιαούρτια περιέχουν επιπλέον τον γαλακτοβάκιλλο οξεόφιλο και τον γαλακτοβάκιλλο bifidus (Bifidobactericum bifidum). Μόνο τα γιαούρτια που είναι πραγματικά παραδοσιακά ή αναγράφουν στη συσκευασία τους ότι είναι "ζωντανά" αποτελούν αξιόπιστες πηγές προβιοτικών.

Πάντως, τα καλά προβιοτικά συμπληρώματα αποτελούν τις καλύτερες πηγές για όσους επιθυμούν ένα γρήγορο εμπλουτισμό του λεπτού και παχέος εντέρου με ωφέλιμα βακτήρια, δεδομένου ότι περιέχουν πολλά εκατομμύρια ενεργών ευεργετικών βακτηρίων.

Η σπιρουλίνα είναι ένα γαλαζοπράσινο μικροφύκος (φυτοπλαγκτόν) με εκπληκτική περιεκτικότητα σε θρεπτικά συστατικά: 65-71% υψηλής ποιότητας πρωτεΐνη με τα 8 απαραίτητα αμινοξέα, βιταμίνες (ιδίως βήτα καροτίνη, Β-12), μέταλλα και ιχνοστοιχεία (ιδίως ασβέστιο, σίδηρο, κάλιο, μαγνήσιο), λιπαρά οξέα (ιδίως λινολεϊκό, αραχιδονικό και GLA), χλωροφύλλη, καθώς και την χρωστική αντιοξειδωτική ουσία φυκοκυανίνη που σε πειράματα με καρκινοπαθή ποντίκια (καρκίνος ήπατος) παρέτεινε το χρόνο ζωής τους.

Πειράματα σε ζώα έχουν δείξει ότι μειώνει τη χοληστερίνη, είναι αντιαλλεργική και αποτοξινωτική, ενώ έχει ανοσοενισχυτικές, ηπατοπροστατευτικές και αντιμικροβιακές ιδιότητες. Είναι επίσης, αντικαρκινική, ιδίως ως προς τον καρκίνο του στόματος, αφού, σύμφωνα με μια μελέτη με ασθενείς που μασούσαν καπνό, η λήψη 1000mg σπιρουλίνας ημερησίως οδήγησε σε πλήρη υποχώρηση των καρκινικών στοματικών πληγών στο 44% των ασθενών.

Η σπιρουλίνα συνιστάται ιδιαίτερα στους φυτοφάγους (λόγω της Β-12) και σε όσους κάνουν νηστεία ή δίαιτα, γιατί μειώνει την πείνα, ενώ βοηθάει στην αποβολή των τοξινών. Μπορεί να βοηθήσει τους υπογλυκαιμικούς, όταν λαμβάνεται μεταξύ των γευμάτων. Εξαιρετική στην αναιμία από σίδηρο, ιδίως στους φυτοφάγους.

Τα ιχθυέλαια και τα λιπαρά ψάρια, όπως ο σολομός, ο τόνος, οι σαρδέλες και το σκουμπρί, είναι οι καλύτερες διατροφικές πηγές των σπουδαίων λιπαρών οξέων EPA και DHA.

Επίσης, μια σειρά από φυτικά έλαια και κυρίως το λινέλαιο (flax seed oil) είναι πλούσια σε Άλφα Λινολενικό οξύ, το οποίο είναι δομικό συστατικό των κυτταρικών μεμβρανών και μπορεί να μετατρέπεται στο σώμα μας σε EPA και DHA.

Τα σπουδαία αυτά λιπαρά οξέα της σειράς ωμέγα-3 έχουν, μεταξύ άλλων, τις παρακάτω ιδιότητες:

ΙΔΙOΤΗΤΕΣ EPA και DΗA 

- Είναι ιδιαίτερα ευεργετικά για την υγεία του καρδιαγγειακού συστήματος.

- Μειώνουν το επίπεδο των τριγλυκεριδίων, πράγμα ιδιαίτερα καλό για την καρδιά, αφού, άλλωστε, τα τριγλυκερίδια αποτελούν μεγαλύτερο κίνδυνο για καρδιοπάθεια από τη χοληστερίνη. Σύμφωνα με πρόσφατη μελέτη (Am J Clin Nutr, 2002, 76:57–64) συμπληρώματα με ηπατοϊχθυέλαια που περιέχουν ΕΡΑ και DHA μειώνουν τα τριγλυκερίδια και την πίεση του αίματος και κάνουν τα αγγεία πιο ελαστικά.

- Μειώνουν την τάση συγκόλλησης των αιμοπεταλίων, δρώντας, έτσι, προληπτικά κατά του κινδύνου καρδιακής προσβολής και εγκεφαλικού επεισοδίου.

- Υπάρχουν αρκετές ενδείξεις ότι μειώνουν τις πιθανότητες αιφνίδιου θανάτου σε ασθενείς που έχουν υποστεί έμφραγμα. Ορισμένοι ερευνητές διατυπώνουν τη γνώμη ότι αρκεί καθημερινή λήψη λιγότερων των 1000mg EPA+DHA για να σωθούν 20 στους χίλιους εμφραγματικοί.

- Ανακουφίζουν από ορισμένα συμπτώματα της ρευματοειδούς αρθρίτιδας και της ελκώδους κολίτιδας και βοηθούν στην αποφυγή υποτροπιασμών της πάθησης του Crohn. Η θεραπεία για τις παραπάνω περιπτώσεις θα πρέπει να διαρκεί για τουλάχιστον 10-12 εβδομάδες.

- Μελέτες in vitro και με ζώα έδειξαν ότι μειώνουν το σχηματισμό νεοπλασιών, εμποδίζουν την ανάπτυξη του καρκίνου, ενισχύουν την απόπτωση και τον προγραμματισμένο κυτταρικό θάνατο και έχουν αντι-αγγειογενητική δράση.

Μέχρι στιγμής μόνο μία προκαταρτική μελέτη σε ανθρώπους έχει γίνει, η οποία έδωσε θετικά αποτελέσματα στον καρκίνο του στήθους. Φυσικά χρειάζονται και άλλες μελέτες, ώστε να εξαχθούν ασφαλέστερα συμπεράσματα.

Τα EPA και DHA βοηθούν επίσης τους καρκινοπαθείς να μειώσουν ή να σταματήσουν την απώλεια μυϊκής μάζας, πράγμα ιδιαίτερης σημασίας για τη φύση της ασθένειας.

- Μπορούν να βοηθήσουν σημαντικά στη μείωση της υπέρτασης, λαμβανόμενα μαζί με άλλα κατάλληλα συμπληρώματα, όπως μαγνήσιο, κάλιο, CoQ10, στα πλαίσια μιας αντιυπερτασικής δίαιτας.

- Λόγω των αντιφλεγμονικών ιδιοτήτων τους ενδέχεται να μειώνουν τις κρίσεις άσθματος και να προστατεύουν τους μανιώδεις καπνιστές από το εμφύσημα.

- Βοηθούν στην αποφυγή απόρριψης μεταμοσχευθέντων νεφρών.

- Υπάρχουν ενδείξεις ότι μπορούν να βοηθήσουν σε περιπτώσεις στηθάγχης.

- Σε συνδυασμό με το GLA (Ωμέγα-6 λιπαρό οξύ) βελτιώνουν τη ζωτικότητα και βοηθούν ασθενείς με το σύνδρομο χρόνιας κόπωσης. Σχετική μελέτη διάρκειας 3 μηνών έδωσε θετικά αποτελέσματα στο 85% των περιπτώσεων. O ίδιος συνδυασμός (σε αναλογία 1 ΕΡΑ προς 4 GLA) έδωσε καλά αποτελέσματα, τόσο στον περιορισμό σχηματισμού λίθων των νεφρών, όσο και στον περιορισμό της υπερασβεστιουρίας (J Urol, 1993, 149:253A).

- Φαίνεται ότι υπάρχει σχέση μεταξύ Ωμέγα-3 λιπαρών οξέων και πνευματικής υγείας, γενικά, και κατάθλιψης ειδικότερα, πράγμα καθόλου παράξενο αν σκεφθούμε ότι το 50% και πλέον των εγκεφαλικών μας κυττάρων αποτελείται από λιποκύτταρα.

Σε άρθρο τους στο American Journal of Clinical Nutrition οι Joseph Hibbeln και Norman Salem του Εθνικού Ινστιτούτου Υγείας των ΗΠΑ συνέδεσαν τις συνεχώς αυξανόμενες περιπτώσεις κατάθλιψης κατά τα 100 τελευταία χρόνια στη Β. Αμερική με τη συνεχώς μειωμένη λήψη των Ωμέγα-3 κατά το ίδιο χρονικό διάστημα.

Oι ίδιοι επιστήμονες, εξ άλλου, ανακάλυψαν ότι οι κάτοικοι παραλιακών περιοχών, όπου η κατανάλωση ψαριού είναι υψηλή, υποφέρουν από κατάθλιψη πολύ λιγότερο από τους κατοίκους ηπειρωτικών περιοχών, όπου η κατανάλωση ψαριού είναι χαμηλή.

Χαμηλά επίπεδα DHA έχουν επίσης συσχετισθεί με την γεροντική άνοια και το Alzheimer, με την απώλεια μνήμης και με προβλήματα όρασης (η συγκέντρωση DHA είναι υψηλή στη φαιά ουσία του εγκεφάλου και στον αμφιβληστροειδή).

Σε έρευνα με ηλικιωμένους ασθενείς από Alzheimer στη Σουηδία βρέθηκε ότι είχαν χαμηλά επίπεδα DHA στο αίμα, ενώ μελέτες στην Ιαπωνία έδειξαν σημαντική βελτίωση των συμπτωμάτων της γεροντικής άνοιας σε ασθενείς που έλαβαν συμπληρώματα DHA.

Τέλος, είναι ενδιαφέροντα τα αποτελέσματα πρόσφατης μελέτης, σύμφωνα με την οποία τα μωρά, των οποίων οι θηλάζουσες μητέρες είχαν πιο υψηλά επίπεδα ωμέγα 3, ήσαν πιο ήρεμα, είχαν πιο ήσυχο ύπνο και είχαν λιγότερη υπνηλία αμέσως μετά το ξύπνημα (Amer J Clin Nutr, 2002, 76:608-13).

- Το EPA και DHA βοηθούν στην επίτευξη καλύτερων αθλητικών επιδόσεων, λόγω της αντιφλεγμονικής δράσης τους και της μείωσης της πηκτικότητας του αίματος, με αποτέλεσμα καλύτερη τροφοδότηση των ιστών με οξυγόνο και θρεπτικά συστατικά.

Εξ άλλου, σύμφωνα με ορισμένες μαρτυρίες αθλητών και φυσιοθεραπευτών (κυρίως από Δανία), τα ωμέγα 3, σε συνδυασμό με borage oil (ωμέγα-6), βιταμίνες A, B-6, C, E, και τα μέταλλα σελήνιο και ψευδάργυρο, είναι αποτελεσματικά για επαναλαμβανόμενες φλεγμονικές κακώσεις των αρθρώσεων, γνωστές σαν "χέρι του τενίστα" και "χέρι του γκολφίστα".

Τα αποτελέσματα είναι ορατά μέσα σε 2-3 εβδομάδες, ενώ οι σοβαρότερες περιπτώσεις απαιτούν περισσότερο χρόνο. - Φαίνεται ότι είναι αποτελεσματικά κατά της δυσμηνόρροιας. Σε μία μελέτη που έγινε με έφηβες, χορηγήθηκαν EPA, DHA και βιταμίνη Ε. Μετά δύο μήνες ο πόνος περιόδου μειώθηκε σημαντικά (Amer J Obst Gyn, 1996, 174: 1335-1338).

- Yπάρχουν ισχυρές ενδείξεις ότι, τόσο τα EPA και DHA, όσο και τα ωμέγα-6 λιπαρά οξέα (Λινολεϊκό οξύ, GLA) βοηθούν ασθενείς με σκλήρυνση κατά πλάκας, επιμηκύνοντας τις περιόδους ύφεσης και μειώνοντας τον αριθμό και την ένταση των κρίσεων (Neurology, 1984, 34:1441-5).

ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ 
- Πολλές από τις μελέτες που έχουν γίνει για τη διερεύνηση των ιδιοτήτων των EPA και DHA έχουν χρησιμοποιήσει υψηλές δοσολογίες (άνω των 2500 ή άνω των 5000 mg). Αυτό στην καθημερινή πράξη δεν είναι πάντα εύκολο.

Η καλύτερη λύση θα ήταν, ίσως, η παράλληλη αύξηση κατανάλωσης ψαριών (λιπαρών κατά προτίμηση) ή η χρήση λινελαίου (flaxseed oil) ή και ολόκληρων σπόρων λίνου.

Το λινέλαιο είναι μια εξαιρετική πηγή ωμέγα-3 λιπαρών οξέων. Το λινέλαιο μπορεί να χρησιμοποιείται και σε σαλάτες, ποτέ όμως στο μαγείρεμα, γιατί καταστρέφεται από τις υψηλές θερμοκρασίες. Επίσης θα πρέπει να βρίσκεται πάντοτε σε σκούρες ερμητικά κλεισμένες φιάλες, γιατί οξειδώνεται πολύ εύκολα. Βεβαιωθείτε ότι αγοράζετε από οίκο που προσέχει ιδιαίτερα την ποιότητα των προϊόντων του. Oι αεροστεγείς κάψουλες (softgels), πάντως, προστατεύουν καλύτερα το λινέλαιο.

- Τα προϊόντα που περιέχουν EPA και DHA θα πρέπει να περιέχουν και βιταμίνη Ε για προστασία από τις οξειδώσεις. Άτομα που ζουν σε μολυσμένο περιβάλλον ή καπνίζουν πολύ ή έχουν κακή διατροφή (fast food, έτοιμα φαγητά) καλό είναι να λαμβάνουν τα προϊόντα αυτά με επιπρόσθετη βιταμίνη Ε ή με αντιοξειδωτικά προϊόντα, για προστασία των EPA και DHA από τις οξειδώσεις μέσα στο σώμα. Τα άτομα αυτά, ούτως ή άλλως, χρειάζονται, γενικώς, αντιοξειδωτική προστασία.

- Το μουρουνέλαιο περιέχει αξιόλογες, αλλά όχι υψηλές ποσότητες EPA & DHA. Αν αυξήσετε πολύ τη λήψη του για να λάβετε μεγαλύτερη ποσότητα EPA και DHA κινδυνεύετε από την τοξικότητα των βιταμινών A και D, οι οποίες περιέχονται σε μεγάλη ποσότητα στο μουρουνέλαιο, δεν αποβάλλονται με τα ούρα (είναι λιποδιαλυτές) και είναι τοξικές σε υψηλές δοσολογίες.

ΑΝΤΕΝΔΕΙΞΕΙΣ - ΠΡOΦΥΛΑΞΕΙΣ

Τα EPA και DHA και το Άλφα λινολενικό οξύ δεν έχουν τοξικότητα.

Λόγω των αντιθρομβωτικών τους ιδιοτήτων θα πρέπει να λαμβάνονται με προσοχή από τους αιμοφιλικούς και όσους λαμβάνουν αντιθρομβωτικά φάρμακα, και να διακόπτονται πριν από μία εγχείρηση.

Παιδιά τα οποία έχουν συχνές αιμορραγίες μύτης θα πρέπει να κάνουν περιορισμένη κατανάλωση μουρουνέλαιου ή άλλων ιχθυελαίων.

Η ομάδα των ωμέγα-6 λιπαρών οξέων έχει και αυτή εξαιρετική σημασία για την εύρυθμη λειτουργία του σώματός μας. Δύο από τα οξέα της ομάδας είναι τα σημαντικότερα: το Λινολεϊκό οξύ, το οποίο είναι απαραίτητο - άρα δεν μπορεί να συντεθεί στον οργανισμό μας και πρέπει να το λάβουμε με τις τροφές - και το Γάμμα Λινολενικό Oξύ (Gamma Linolenic Acid/GLA), το οποίο έχει μεγάλη θεραπευτική αξία.

Θα πρέπει όμως να επισημάνουμε ότι, παρόλο που το λινολεϊκό οξύ είναι τόσο σημαντικό, ώστε η τέλεια έλλειψη του θα προκαλούσε το θάνατο των κυττάρων μας, όμως και η υπερκατανάλωση του μπορεί να προκαλέσει προβλήματα υγείας.

Πράγματι το λινολεϊκό οξύ, που έχει ορισμένες φλεγμονικές ιδιότητες, ανταγωνίζεται για το ίδιο ένζυμο-μετατροπέα με το άλφα λινολενικό οξύ που έχει αντιφλεγμονικές ιδιότητες (το πρώτο μπορεί να μετατραπεί στο σώμα μας σε ωμέγα-6 και το δεύτερο σε ωμέγα-3 λιπαρά οξέα).

Έτσι, μια υπερκατανάλωση λινολεϊκού οξέος μπορεί να προκαλέσει συμπτώματα ανεπάρκειας των EPA και DHA, εάν η διατροφή μας είναι φτωχή στα πολύτιμα αυτά λιπαρά οξέα και το σώμα μας βασίζεται για τη σύνθεση τους στο άλφα λινολενικό οξύ.

Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις ειδικών επιστημόνων η αναλογία ωμέγα-3 προς ωμέγα-6 λιπαρών οξέων στη διατροφή των κατοίκων των ανεπτυγμένων δυτικών χωρών είναι σήμερα της τάξεως του 1 προς 24, ενώ όταν ο άνθρωπος ζούσε σαν κυνηγός και συλλέκτης καρπών ήταν της τάξεως του 1 προς 5.

Αν λάβουμε υπ` όψιν μας ότι ο οργανισμός του ανθρώπου παραμένει βασικά αναλλοίωτος από την προϊστορική εποχή μέχρι σήμερα, τότε η μεγάλη αυτή διατροφική ανατροπή μπορεί να εξηγήσει τις επιδημικές διαστάσεις που έχουν λάβει σήμερα οι καρδιοπάθειες, ο καρκίνος, ο διαβήτης και οι άλλες εκφυλιστικές - και όχι μόνο - ασθένειες.

Φυσικά προς αυτή την κατεύθυνση έχουν συμβάλει εξίσου, αν όχι περισσότερο, και οι άλλες διατροφικές ανατροπές: η μεγάλη αύξηση κατανάλωσης κορεσμένων λιπών, η επεξεργασία των τροφών και η εξ αυτής απογύμνωσή τους από ζωτικά συστατικά (βιταμίνες, μέταλλα, αντιοξειδωτικά κλπ.) και η κατακόρυφη αύξηση των ραφιναρισμένων υδατανθράκων (άμυλα, απλά ζάχαρα), με παράλληλη κατακόρυφη μείωση των φυτικών ινών.

Ευτυχώς για τη χώρα μας, το πρόβλημα υπερκατανάλωσης λινολεϊκού οξέος δεν φαίνεται να υφίσταται για τη μεγάλη πλειοψηφία του πληθυσμού, λόγω της εκτεταμένης χρήσης του ελαιολάδου, το οποίο περιέχει κυρίως ελαϊκό οξύ (ωμέγα-9).

Αντίθετα, τα σπορέλαια, που καταναλώνονται ευρύτατα στις άλλες δυτικές χώρες (κυρίως ηλιέλαιο, καλαμποκέλαιο, σογιέλαιο), είναι πολύ πλούσια σε λινολεϊκό οξύ. Επιπλέον, τα λάδια αυτά είναι σχεδόν πάντοτε ραφιναρισμένα, πράγμα που σημαίνει ότι έχει καταστραφεί το σύνολο σχεδόν των πολύτιμων συστατικών τους, ενώ περιέχουν και υπολείμματα των χημικών ουσιών που χρησιμοποιήθηκαν στο ραφινάρισμα.

Εν κατακλείδι, λόγω της μεγάλης διασποράς του λινολεϊκού οξέος στις διατροφικές μας πηγές, σε συνδυασμό με την ευρεία χρήση ελαιολάδου, προβλήματα, τόσο ανεπαρκούς του πρόσληψης, όσο και υπερκατανάλωσης του δεν φαίνεται να είναι κάτι συνηθισμένο στη χώρα μας.